Wilde beren spotten in Finland; jaren geleden deed ik dat al eens tijdens een korte tour in de buurt van Kuusamo. Het was magisch, maar ook te vluchtig om de hele ervaring écht goed in mij op te nemen. Daarom vloog ik samen met vriendlief tijdens de Finse ruska (herfstperiode) terug voor een once-in-a-lifetime experience in de buurt van Kuhmo. Al decennialang het walhalla voor natuurfotografen en sinds kort de meest exclusieve plek in Europa om wildlife te spotten. Je kunt bij het Bear Centre namelijk overnachten in een super-de-luxe cabine en vanuit je bed wilde beren, wolven en zelfs wolverines (veelvraten) spotten. En dat is nou precies wat we zijn gaan doen!

Bear Centre Kuhmo

Het Bear Centre in Kuhmo is een bijzondere plek die gewijd is aan het begrijpen en beschermen van bruine beren in Finland. Gelegen te midden van de prachtige bossen en natuurlijke schoonheid van Kuhmo, biedt het centrum de unieke gelegenheid voor bezoekers om meer te leren over deze majestueuze dieren.

Het wildlife centrum is opgericht met als doel zowel educatie als natuurbescherming te bevorderen. Het Bear Centre is dan ook actief betrokken bij onderzoeks- en conservatie-inspanningen. Wetenschappers en natuurbeschermers werken samen om het gedrag van beren te bestuderen, hun populaties te monitoren en maatregelen te nemen om hun voortbestaan te waarborgen.

Bezoekers krijgen de kans om meer te weten te komen over het leven van beren, hun gedrag en de rol die ze spelen in het ecosysteem. Er zijn informatieve tentoonstellingen en deskundige gidsen die bezoekers door boeiende feiten en verhalen over beren leiden. Je kunt er naartoe voor een korte tour maar een van de hoogtepunten van het Bear Centre is de mogelijkheid om beren in hun natuurlijke omgeving te observeren vanuit een spottershut of luxe cabine.

Kuhmo ligt in het oosten van Finland, in het Arctic Lakeland gebied, vlak naast de grens met Rusland. Helsinki ligt 500 kilometer ten zuiden van Kuhmo. De regio wordt Wild Taiga genoemd en staat bekend om de ruige natuur met uitgestrekte bossen en wilde dieren.

Een paar feitjes over de Europese bruine beer

Bruine beren kunnen heel groot worden maar de exacte grootte verschilt per leefgebied. Op vier poten zijn de Europese bruine beren ongeveer 90 tot 150 centimeter hoog. Wanneer ze op hun achterpoten staan zijn ze bijna twee keer zo lang. In de herfst gaan ze extra eten om zich voor te bereiden op de winterslaap en groeien ze bijna twee keer in omvang.

Ze voeden zich met name met planten, bessen en kleine prooien. Hoewel ze zich volledig in hun eigen onderhoud kunnen voorzien, worden ze bij het Bear Centre (tijdens het seizoen) getrakteerd op kleine extraatjes. Het leefgebied van de beren is namelijk ongelofelijk groot en het zou anders onmogelijk zijn om de beren te observeren. Ze zijn hier echter niet van afhankelijk en hun schuwe gedrag tegenover mensen is hierdoor niet veranderd. Ze laten zich pas zien als ze denken dat ze alleen zijn, dus het is belangrijk dat je ten alle tijden in rust en stilte hun leefomgeving betreed.

Elk seizoen bezoeken ongeveer 20 tot 30 beren het gebied van het Bear Centre in Kuhmo. Ze laten zich vooral in de vroege ochtend en in de late namiddag zien. Ook wordt het gebied door 1 tot 4 veelvraten (wolverines) bezocht en laat de plaatselijk wolvenroedel zich 1 tot 2 keer per week zien. Het blijft de natuur dus je weet nooit precies welke dieren zich laten zien tijdens je bezoek.

Ga vrijwillig in lockdown

Soms is een verblijf van één nacht genoeg om de beren bij het Bear Centre te zien. De kans om een beer te spotten is dan 90-95%, afhankelijk van het seizoen. Voor de ultieme ervaring kun je echter beter (minimaal) 2 nachten boeken. Wij hebben tijdens ons verblijf van 2 nachten meerdere beren gespot en vonden dit een mooie tijdspanne voor deze unieke ervaring.

Tijdens je verblijf ga je in lockdown. Gedurende de nacht mag je namelijk niet de spottershutten of de luxe cabines verlaten. Afhankelijk van het seizoen kan het dus zijn dat je al redelijk vroeg “opgesloten” zit. Nu is dat met de kans op het zien van beren alles behalve een straf, zeker als je in een van de luxe cabines verblijft.

➞ Check prijzen en beschikbaarheid bij het Bear Centre

Dagschema
De tijden kunnen per seizoen verschillen maar het dagschema ziet er ongeveer zo uit:

Dag 1
13:00 – 15:00 Check-in
15:00 Vroeg diner in het hoofdgebouw (indien je niet wilt koken in de luxe cabins)
16:00 Informatie over de beren en je verblijf
Korte wandeling van 700 meter naar de luxe cabins (met de auto of te voet)
Voor zonsondergang in “lockdown” in de cabins

Dag 2
Na zonsopkomst mag je de cabin verlaten
8:30 Eventueel aanschuiven voor het ontbijt in het hoofdgebouw
12:00 uitchecken

Bij een meerdaags verblijf is er de mogelijkheid om overdag een kijkje te nemen in de andere spottershutten op het terrein, bij te praten met de andere gasten in het hoofdgebouw en gebruik te maken van de smoke sauna bij het meer (op aanvraag).

De meest exclusieve manier om beren te spotten (vanuit je bed!)

Op het terrein van het Bear Centre staan naast verschillende shelters en spottershutten momenteel 5 luxe cabins. De wandeling naar de cabins is vanuit het hoofdgebouw 700 meter. Met loslopende beren vond ik dit bij aankomst nog enorm spannend en ik was dus blij dat we ook voor de deur van onze cabine konden parkeren.

Direct bij aankomst in onze luxe cabine waren we al overdonderd door de hele ervaring. De cabines zien eruit als een luxe hotelkamer; met een badkamer met douche (en warm water), een normaal functionerend toilet en een volledig uitgeruste keuken. Tijdens je verblijf kun je dus gewoon je eigen maaltijden bereiden en er staat zelfs een vaatwasser. Ook staat er een koelkast (met een klein vriesvak), een koffiezetapparaat, waterkoker, magnetron en een broodrooster. Het water uit de kraan is gewoon drinkbaar.

Vanuit het kingsize bed kijk je dankzij de grote raampartijen uit op het bos en kun je op slechts een paar meter afstand de beren zien lopen. Er staat een groot bureau met twee comfortabele bureaustoelen en er is een kleine tafel waar je aan kunt eten. De luxe cabins zijn ruim, goed geïsoleerd en lekker verwarmd. Ondanks de goede geluidsisolatie is het beter om zo stil mogelijk te zijn en niet teveel herrie te maken met potten en pannen. Misschien waren wij hierin te voorzichtig, maar je wilt natuurlijk niet de beren afschrikken als ze in de buurt zijn.

Er hangt wel een prijskaartje aan deze luxury bear watching cabins. Je betaald 990 euro voor 1 nacht met twee personen (450 euro p.p.). De prijs is echter volledig te rechtvaardigen want nergens anders ter wereld kun je op zo’n comfortabele en exclusieve manier beren spotten in het wild!

➞ Check prijzen en beschikbaarheid bij het Bear Centre

Geavanceerde apparatuur voor het zien (en horen) van wildlife

Wat de luxe cabins extra bijzonder maakt zijn de gadgets die erbij inbegrepen zijn. Er liggen verrekijkers en speciale nachtkijkers waarmee je de beren op ieder moment van de dag kunt observeren. Wij hadden een nachtkijker waar we een micro-sd kaartje in konden stoppen en dus video-opnames mee konden maken. Het zijn infraroodbeelden en de kwaliteit van deze opnames is niet hetzelfde als met een normale videocamera, maar leuk om mee te spelen is het wel!

Ook is er een speciaal audiosysteem geïnstalleerd waarmee het geluid van buiten versterkt wordt. Hierdoor heb je het gevoel dat je buiten bent en kun je ieder geritsel of gefluit van vogels horen. Een unieke ervaring en iedere keer als we ’s nachts iets hoorde pakte we snel de nachtkijker erbij. Hoewel het bed comfortabel genoeg was voor een goede nachtrust, heb ik de eerste nacht door al mijn enthousiasme bijna geen oog dicht gedaan. De tweede nacht sliep ik echter als een beer in winterslaap.

Het audiosysteem is middels twee hoofdtelefoons te gebruiken maar je kunt de geluiden van buiten ook over de speakers horen. Leuk om zachtjes als achtergrondgeluid aan te zetten voor als je in bed ligt. Naast dat je recht het bos inkijkt hoor je dus ook de natuur om je heen, waardoor het voelt alsof je gewoon in de buitenlucht slaapt.

Een nacht tussen de bruine beren in Finland

Tijdens een verblijf in het Bear Centre wordt je toegevoegd aan een Whatsapp groep met mensen die op het zelfde moment in de spottershutten of cabins verblijven. Je krijgt daarbij ook een plattegrond van het terrein, met daarop alle locaties van de verschillende shelters. Zo kun je elkaar continu op de hoogte houden en ervaringen uitwisselen.

Direct na aankomst in onze cabin spotte we al binnen een kwartier de eerste beer. Hij liep recht voor onze neus langs het raam. We stonden nog met onze jas aan en hadden onze camera’s nog niet eens uit de tas gehaald. Gelukkig bleef die nog even rond ons huisje cirkelen zodat we een paar foto’s konden maken. Deze deelde we direct in de whatsapp groep, waarop we als reactie de vraag kregen of we de beren ook even naar de spottershutten konden sturen, want daar hadden de fotografen al de hele dag geen beer gezien. Beginnersgeluk dus!

Diezelfde avond hebben we nog een beer gespot en hoorde we ’s nachts een hoop geritsel. Uiteindelijk niks meer gezien met de nachtkijker, maar na een bijzondere nacht onder de heldere sterrenhemel verscheen er bij het ochtendlicht ineens een moederbeer met haar 3 kinderen. De luxe cabins liggen op een hoger deel van het terrein dus van een afstand zag ik het clubje al over het veld rennen. Ze kwamen recht op ons huisje af en rende langs ons raam. Helaas waren ze te snel (of ik te langzaam) om ze samen op de foto te zetten, maar een van de jonge beertjes wist ik nog wel te vangen op beeld (zie laatste foto’s hieronder). Een magisch moment!

➞ Check prijzen en beschikbaarheid bij het Bear Centre

Oog in oog met een wilde beer

Overdag mag je (afhankelijk van het seizoen) tussen 07:00 en 16:00 je cabine verlaten. Dit geeft de fotografen in het veld ook de kans om zich naar een andere spottershut te verplaatsen en aan te schuiven bij het ontbijt dat in het hoofdgebouw geserveerd wordt. Wij hebben hier geen gebruik van gemaakt maar waren wel heel benieuwd naar de andere fotografie shelters op het terrein.

Omdat we het toch wel heel spannend vonden om in ons eentje over het terrein te lopen, kregen we onder begeleiding van een van de gidsen een rondleiding. In alle rust en stilte manoeuvreerde we over houten balken door het drassige gebied. Overal zagen we sporen maar de gids verzekerde ons dat de beren banger voor ons zijn dan wij van hun.

Ergens halverwege de route stopte ze omdat we gespot waren. Zonder het in de gaten te hebben bleek een beer ons van een afstandje te observeren aan de rand van het bos. Hij keek ons recht aan en de adrenaline gierde direct door mijn lijf. De bruine kleur van zijn vacht ging als camouflage op in het herfstige landschap. Zonder het getrainde oog van de gids hadden we hem waarschijnlijk zelf niet eens opgemerkt.

Op het moment dat we een foto willen maken rende hij snel dieper het bos in. Hieronder zie je hem op de laatste foto midden in het bos staan.

De (basic) spottershutten voor fotografen

Wat tijdens onze wandeling direct opviel is dat de fotografen in het veld een veel primitiever onderkomen hebben. De spottershutten zijn dan ook voor de echte die-hard fotografen die het niet erg vinden om in een dikke slaapzak te liggen of in de zomermaanden urenlang zonder airco in een bloedhete hut te zitten. Nu wordt er sowieso weinig geslapen in deze (niet geluidsdichte) shelters, want de meeste fotografen blijven ’s nachts wakker en slapen juist overdag als de beren minder actief zijn.

Er is geen elektriciteit (en dus geen verwarming), geen stromend water of enige andere vorm van luxe. Het zijn feitelijk houten schuurtjes met soms een stretchbedje, een stapelbed en een klein composttoilet. Op strategische plekken in de wanden zijn kijkgaten gemaakt, met doeken waar je je cameralens doorheen kan stoppen. In tegenstelling tot de luxury cabins heb je hier dus geen last van eventuele reflecties in de ramen. Voor natuurfotografen is dit natuurlijk een must en sommige zijn doortastend genoeg om hier soms wel wekenlang te verblijven.

De shelters staan verspreid over het terrein en bieden allemaal verschillende mooie invalshoeken voor het maken van foto’s. Zo kunnen de beren bij het water gefotografeerd worden, in het bos of al strompelend door de grote drassige vlakte. Overdag is er de mogelijkheid om van shelter te wisselen. Qua grootte varieert het van 1 tot 4 personen.

Beste tijd om beren in Finland te spotten

Ongeveer 6 maanden per jaar kun je in Finland beren spotten. Het seizoen begint in april wanneer het landschap nog gehuld is in een witte sneeuwdeken en eindigt in oktober met de laatste kleuren van de herfst. Daarna gaan de beren weer in hun winterslaap. Ieder seizoen heeft zo zijn charme om de beren te fotograferen.

Halverwege de maand juni staat het terrein vol met wollegras (cotton grass). De bloemetjes zijn dan al uitgebloeid en getransformeerd tot zachte witte bolletjes. Dit is natuurlijk een prachtige tijd om de beren op de foto te zetten, ook vanwege de midzomernacht (op 21 juni). In juni en juli gaat de zon bijna niet onder en dankzij de lange dagen met meer dan 20 uur licht heb je meer kansen om de beren te zien.

Half september transformeert het groene landschap in slechts twee weken tot een bont kleurenpallet. De Finnen noemen dit de Ruska periode en je kunt de beren dan tussen de gele, oranje en rode bomen fotograferen. Zoals je op de foto’s kan zien waren wij er ook in die periode (in de laatste week van september).

➞ Check prijzen en beschikbaarheid bij het Bear Centre

Wolven en wolverines (veelvraat) in Finland

Naast beren kun je bij het Bear Centre in Kuhmo ook wolven en wolverines spotten. Ze zijn wel wat schuwer dus laten zich iets minder vaak zien. Hoewel wij ze dus zelf helaas niet hebben gezien, maakte iemand anders in het veld onderstaande foto’s tijdens ons verblijf.

Wolverines (oftewel veelvraaten) zijn fascinerende dieren die bekend staan om hun kracht en aanpassingsvermogen aan het koude noordelijke klimaat. Deze middelgrote roofdieren behoren tot de marterachtigen en gedijen goed in de Finse bossen waar ze gebruikmaken van hun krachtige lichaamsbouw en scherpe klauwen om door dikke sneeuwlagen te bewegen en prooien te achtervolgen.

Veelvraten staan bekend om hun solitaire levensstijl en ze markeren hun gebied met geursporen. In de winter kunnen deze dieren enorme afstanden afleggen – soms wel 45 kilometer op een dag – op zoek naar voedsel, waarbij ze zich voeden met prooien variërend van knaagdieren tot vogels en soms zelfs een rendier. Bij gebrek aan vlees doen ze zich ook tegoed aan plantaardig voedsel; vandaar de naam veelvraat. Het behoud van wolverines in Finland is een belangrijk aandachtspunt, omdat ze gevoelig zijn voor verstoringen van hun leefgebied en jacht.

Tips voor deze luxe once-in-a-lifetime ervaring

Het Bear Centre in Kuhmo is een must-visit voor natuurliefhebbers, avonturiers en iedereen die geïnteresseerd is in het spotten van beren en andere wilde dieren. Door een bezoek te brengen aan dit centrum draagt je niet alleen bij aan de bescherming van beren, maar krijgt je ook een exclusief kijkje in de betoverende wereld van deze fascinerende dieren.

Het is een unieke once-in-a-lifetime ervaring dus ik raad je dan ook aan om al je cameraspullen mee te nemen. Zelf had ik een goed statief bij, een spiegelreflexcamera met een groothoek en zoomlens, een polarisatiefilter (om de glinstering uit het raam weg te filteren) en genoeg (back-up) accu’s en geheugenkaartjes. Ook had ik mij DJI Osmo meegenomen om video’s te maken. Uiteraard heb ik ook met mijn telefoon nog veel foto’s gemaakt.

Zorg ervoor dat je direct bij binnenkomst alles klaarzet zodat je gelijk een foto kan maken als er een beer zich laat zien. Het kan namelijk op ieder moment gebeuren en je wilt het moment natuurlijk niet missen. Probeer daarnaast ook vooral te genieten van het moment en bekijk niet alles vanuit je lens.

➞ Check prijzen en beschikbaarheid bij het Bear Centre

Hoe kom je in Kuhmo?

Er zijn verschillende opties om vanuit Helsinki naar Kuhmo te reizen:

Auto: Je kunt met een huurauto van Helsinki naar Kuhmo rijden. De afstand is ongeveer 500 kilometer en de rit duurt ongeveer 7 uur. Vanuit Lapland is de rijafstand minder ver. Het populaire skigebied Ruka-Kuusamo (op de grens met Lapland) ligt op iets meer dan 3 uur rijden en vanuit Rovaniemi doe je er 4 uur en 50 minuten over om bij het Bear Centre te komen.

Vliegtuig: Hoewel er geen luchthaven in Kuhmo is, kun je er wel voor kiezen om naar de luchthaven van Kajaani te vliegen. Vanaf de luchthaven van Kajaani kun je vervolgens met een huurauto in 1,5 uur naar het Bear Centre reizen.

Trein: Je kunt een trein nemen van Helsinki naar Kajaani, dat de dichtstbijzijnde stad bij Kuhmo is. De treinrit duurt ongeveer 6 tot 8 uur. Vanaf het station van Kajaani kun je dan verder reizen met een huurauto. De autorit duurt dan nog 1,5 uur. Niet de snelste optie maar wel een duurzaam alternatief!